Tussendoortje - Oud-tisme
Gezegende ouderdom klinkt mooi, maar wie eerlijk kijkt, ziet vaak een werkelijkheid van aftakeling en eenzaamheid. Een fitte zeventiger met familie om zich heen is gelukkig te noemen, een honderdjarige met een heldere geest is zeldzaam gezegend. Maar de gemiddelde negentiger? Die leeft vaak in stilte, alleen, met een lichaam dat steeds minder wil.
Autisme wordt vaak gekarakteriseerd als een contactstoornis. Ouderdom met gebreken lijkt soms op iets soortgelijks. Daarom noem ik het, met een knipoog: oud-tisme. Het contact wordt stroef. Gesprekken worden moeilijk, antwoorden kort of korzelig. De buitenwereld vervaagt. Zeker bij dementie of hersenletsel is het contact vaak vrijwel verbroken. Maar ook zonder die aandoeningen zie je het gebeuren: ouderen keren zich naar binnen, praten niet meer vanzelf, bellen steeds korter. De interesse in de ander verdwijnt, niet uit onwil, maar uit uitputting.
En zo wordt het stil, ook als kinderen of kleinkinderen langskomen. Wat moet je zeggen tegen oma als je leven zo anders is dan dat van haar? De bezoekjes worden kort, de verhalen blijven ongehoord. Oud-tisme groeit in de stilte.
Is er dan niets aan te doen? Jawel, maar de middelen zijn schaars en vragen toewijding. Kleine kinderen brengen vaak een glimlach. Een hartelijke houding, echte belangstelling en vooral: geduld – dat zijn medicijnen die contact weer op gang kunnen brengen. Soms helpt het als iemand écht wil luisteren, ook naar herhalingen.
In Psalm 71 wordt de ouderdom verbonden met zorgen, verlaten door mensen en vermindering van krachten. In de ouderdom is er veel moeite en verdriet (Psalm 91). Maar, Psalm 92 koppelt de ouderdom aan groei. Ouderen kunnen groeien als palmbomen, rechtop. Hun lichaam kromt, maar zijzelf worden door God rechtop gehouden. Hun bladeren zijn geen herfstbladeren, maar het zijn groene bladeren. Ze dragen ook nog steeds vrucht. Ze mogen in hun ouderdom met reden verkondigen dat de Heere betrouwbaar is! Als we in onze jeugd ingeënt worden met dat geloofsvertrouwen, zijn we op hoge leeftijd beter bestand tegen oud-tisme!
Bron: Nico van der Voet | Schrijver en spreker. (z.d.). https://nicovandervoet.nl/